Επιστροφή στην οδηγική καθημερινότητα - «Σύνδρομο ξεχασμένου μωρού».

Η οδήγηση είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή ενέργεια, είναι μια μοναδική αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία. Όταν ονειρευόμαστε την οδήγηση, βρισκόμαστε στο τιμόνι της δικής μας ζωής, πλοηγώντας μέσα στις ανατροπές των σκέψεων και των επιθυμιών μας. Αλλά, ας αφήσουμε τα παραπάνω ως τροφή για αναστοχασμό στα ξεκούραστα μυαλά των απροβλημάτιστων και οικονομικά ανεξάρτητων ανθρώπων και εμείς οι υπόλοιποι, ας «προσγειωθούμε» στην καθημερινότητα. Το καλοκαίρι τελειώνει. Κοντεύει η ώρα που για ακόμα μια φορά το τρόπικαλ σκονισμένο αμαξάκι μας, θα μετατραπεί σε ένα μεταφορικό μέσο, απαραίτητο εργαλείο, αδύνατον να αποσπαστεί από τις ανάγκες της σύγχρονης καθημερινότητας. Όμως εμείς, είμαστε προετοιμασμένοι για αυτήν την «μεταμόρφωση»;

Αρκετές φορές είμαι μάρτυρας προβληματισμών, κυρίως από γονείς, για τον μακρινό διορισμό του παιδιού τους, σε προορισμό με άγνωστη διαδρομή  και πιθανές κρυφές «παγίδες». Σας πληροφορώ ότι σε αυτό, το πρώτο ταξίδι, σίγουρα θα πάνε όλα καλά. Σύμμαχος του οδηγού θα είναι η τεταμένη προσοχή που τροφοδοτείται από το αίσθημα της αυτοσυντήρησης και μόνο με την ιδέα ότι θα ταξιδέψει στο άγνωστο… «πρώτη φορά εδώ». Τα πράγματα αλλάζουν, όταν το άγνωστο γίνει πια «σιχαμερά» γνωστό και ανυπόφορα καθημερινό. Ονειροπόληση λοιπόν. Ότι πιο επικίνδυνο στην οδήγηση. Αν βρεθείτε σε παρέα με δασκάλους ή καθηγητές, από εκείνους τους αγωνιστές, που έχουν γυρίσει την μισή Ελλάδα για να καταφέρουν να διοριστούν κάπου κοντά, ρωτήστε τους αν έχουν άσχημες εμπειρίες με οδηγούς αυτούς ή συναδέλφους τους στο καθημερινό πήγαινε έλα «σπίτι – σχολείο». Να είστε προετοιμασμένοι και ψύχραιμοι για όλα αυτά που θα ακούσετε. Βάλτε τον εαυτό σας στη θέση τους, κάνοντας το ίδιο δρομολόγιο κάθε μέρα. Προσπαθώντας προκλητικά να ξεκινάτε κάθε μέρα λίγο πιο αργά και να φτάνετε λίγο πιο νωρίς. Σας θυμίζει κάτι όλο αυτό; Δυστυχώς, δεν τελειώνουν τα άσχημα εδώ. Η καθημερινή προπόνηση για τον στόχο του «ολοένα και πιο γρήγορα» στο πασίγνωστο καθημερινό δρομολόγιο συνδυάζεται με απόσπαση προσοχής. Αφού γνωρίζουμε τον προορισμό μας και δεν υπάρχει περίπτωση να χαθούμε, αφηνόμαστε σε σκέψεις, προβληματισμούς ή ονειροπολήσεις. Έτσι, αυξάνεται δραματικά ο χρόνος αντίδρασης, όταν παρουσιαστεί ξαφνικά ένας κίνδυνος στο σημείο εκείνο που ποτέ δεν είχε εμφανιστεί, όσες εκατοντάδες φορές και αν είχαμε ξαναπεράσει. 

Μια συμβουλή για την πρώτη φορά ξανά στο αυτοκίνητο, στην ίδια πόλη με τους ίδιους ανθρώπους, τα ίδια κτίρια και δρόμους. Παίξτε ένα θεατρικό παιχνίδι με τον εαυτό σας. Φανταστείτε ότι ξαναδίνετε εξετάσεις οδήγησης και αξιολογητής  είναι ο ίδιος σας ο εαυτός.  Με αυτόν τον τρόπο θα ξεγελάσετε την ανθρώπινη αδυναμία να αφεθείτε γλυκά στο ίδιο σενάριο, με φωτογραφικές μνήμες και αντανακλαστικές ενέργειες, χωρίς συναίσθηση. Για όλους εκείνους, που στις διακοπές τους ταξίδευαν βασιλικά με μέσα μεταφοράς και έχασαν πάνω από μήνα επαφή με την οδηγική   πραγματικότητα, συμβουλεύω να επαναλάβουν το παραπάνω παιχνίδι για όσο χρειαστεί μέχρι να νιώσουν  ότι δεν το έχουν  πια ανάγκη.

Σαν εκπαιδευτής οδηγών, προτιμώ να βρίσκομαι ως επιβάτης σε ένα όχημα που το οδηγεί ένας άπειρος οδηγός με επαγρύπνηση και προσοχή, που αντιλαμβάνεται το οδικό περιβάλλον, επεξεργάζεται άμμεσα πληροφορίες, λαμβάνει σωστές αποφάσεις και εκτελεί ελιγμούς. Ναι… το προτιμώ,  από το να βρίσκομαι με έναν «έμπειρο οδηγό» που απλά καυχιέται, ότι η Κασσαβέτη μέχρι την  Ρήγα Φεραίου έχει προτεραιότητα, επειδή η μνήμη των συνηθειών του έχει αποθηκεύσει αυτή την «πολύτιμη» πληροφορία.

 Ερευνητές ψυχολογίας και ψυχίατροι αναφέρουν την ύπαρξη ανταγωνισμού μεταξύ της «μνήμης των συνηθειών» του εγκεφάλου, της καταγεγραμμένης ρουτίνας (όπως το γεγονός ότι πηγαίνεις στη δουλειά) και της «προοπτικής μνήμης», που είναι υπεύθυνη για τον προγραμματισμό των εργασιών που θα εκτελεστούν αργότερα. Συμβαίνει έτσι η «μνήμη συνήθειας» να καταλαμβάνει την «προοπτική μνήμη». Έτσι εξηγείται το πως ένας γονιός, σαν σε κατάσταση ύπνωσης, σε λειτουργία «αυτόματου πιλότου», ξεχνά το παιδί του μέσα στο αυτοκίνητο. Να σημειωθεί ότι αυτό το είδος φαινομένου μπορεί να συμβεί και σε άλλες περιπτώσεις, για παράδειγμα όταν ξεχάσουμε να σταματήσουμε στο βενζινάδικο ή στο αρτοποιείο πριν επιστρέψουμε στο σπίτι από τη δουλειά. Στην αυτόματη λειτουργία, ο εγκέφαλος άρχισε να ακολουθεί τη συνηθισμένη διαδρομή, αγνοώντας αυτήν την εργασία.  

«Σύνδρομο ξεχασμένου μωρού». Στην πλειονότητα των περιπτώσεων πίσω από αυτή την τραγωδία, βρίσκεται ένας στοργικός και υπεύθυνος γονέας που ξέχασε άθελά του το παιδί του.  Διάφορα γεγονότα μπορούν να οδηγήσουν σε αυτή την απομάκρυνση της μελλοντικής μνήμης που κάνει κάποιον να ξεχάσει το ίδιο του το παιδί. Μια αλλαγή στις συνήθειες , μια αλλαγή διαδρομής, μια αγχωτική συνάντηση στο μυαλό,  ή ένα παιδί πιο ήσυχο από το συνηθισμένο. Η πλειοψηφία των θυμάτων είναι κάτω των 2 ετών. Πριν από την ηλικία των 4 ετών, τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην υπερβολική ζέστη γιατί δυσκολεύονται να ρυθμίσουν την εσωτερική τους θερμοκρασία μέσω της εφίδρωσης και τα αποθέματα νερού τους είναι χαμηλά. Η θερμοκρασία του σώματός τους μπορεί να αυξηθεί 3 έως 5 φορές πιο γρήγορα από αυτή ενός ενήλικα σε ένα ζεστό όχημα. Με εξωτερική θερμοκρασία 26°C, το αυτοκίνητο μετατρέπεται σε παγίδα θανάτου σε μόλις 10 λεπτά.

Ορισμένοι κατασκευαστές εργάζονται σε συστήματα που μπορούν να ανιχνεύσουν εάν υπάρχει παιδί ή κατοικίδιο μέσα στο όχημα. Μέχρι να γίνει υποχρεωτικός εξοπλισμός σε κάθε αυτοκίνητο, εμείς δεν πρέπει να αφήνουμε ποτέ ένα παιδί χωρίς επίβλεψη στο αυτοκίνητό μας, ούτε για ένα λεπτό.  Τοποθετούμε τα προσωπικά μας αντικείμενα στο πίσω μέρος (τηλέφωνο ή τσάντα), έτσι θα έχουμε έναν λόγο στο τέλος της διαδρομής να κοιτάξουμε στο πίσω κάθισμα.  Εάν ένα παιδί λείπει, αφού πρώτα ελέγξουμε την πισίνα εάν υπάρχει εκεί όπου βρισκόμαστε, το αναζητούμε στο αυτοκίνητο, συμπεριλαμβανομένου του πορτμπαγκάζ. Κλειδώνουμε πάντα το σταθμευμένο αυτοκίνητό μας και βεβαιωνόμαστε ότι τα παιδιά, δεν έχουν πρόσβαση στα κλειδιά ή σε οποιαδήποτε άλλη συσκευή ανοίγματος. Τους  διδάσκουμε ότι το αυτοκίνητο δεν είναι παιδική χαρά, αλλά….μας πάει στην παιδική χαρά!