Νέος ΚΟΚ: Μια ευκαιρία για πιο ασφαλείς δρόμους

Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, Ν. 5209/2025, ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούνιο και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 13 Ιουνίου. Η ισχύς του ξεκινά στις 13 Σεπτεμβρίου 2025, τρεις μήνες μετά τη δημοσίευση. Με την έναρξη ισχύος του, η Ελλάδα κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Ο νέος ΚΟΚ εισάγει μια σειρά από αλλαγές που στοχεύουν στην πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων, στην ενίσχυση της αστυνόμευσης και στην ευαισθητοποίηση των οδηγών και πεζών.

Κεντρικό σημείο των αλλαγών αποτελεί η αυστηροποίηση των προστίμων για σοβαρές παραβάσεις, όπως η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, η μη χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους, καθώς και η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη. Τα αυξημένα πρόστιμα αναμένεται να λειτουργήσουν αποτρεπτικά, ενισχύοντας την κουλτούρα οδικής ασφάλειας στη χώρα.

Παράλληλα, ο νέος Κώδικας φέρνει πιο ξεκάθαρες διατάξεις για την κυκλοφορία πεζών και ποδηλατών, δίνοντας έμφαση στην προστασία των πιο ευάλωτων χρηστών των δρόμων. Η δημιουργία ειδικών ποδηλατοδρόμων και η ενίσχυση της οδικής παιδείας στα σχολεία συμπληρώνουν την προσπάθεια αυτή.

Ένα ακόμα σημαντικό κεφάλαιο αφορά την τεχνολογία και τα νέα μέσα ελέγχου. Με την υποστήριξη συστημάτων αυτόματης καταγραφής παραβάσεων και κάμερων αναγνώρισης πινακίδων, η αστυνόμευση αναμένεται να γίνει πιο αποτελεσματική και διαφανής.

Οι βαριές ποινές και η κλιμακωτή αντιμετώπιση της υποτροπής μετατρέπουν τις επικίνδυνες παραβάσεις σε άμεσα απαγορευτικές για τον παραβάτη. Για χρήση κινητού χωρίς ατύχημα, προβλέπεται πρόστιμο 350 € και αφαίρεση διπλώματος για 30 ημέρες, με κάθε υποτροπή το πρόστιμο μπορεί να φτάσει τα 2.000 €, ενώ η απώλεια διπλώματος επεκτείνεται έως 1 έτος.

Η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών επισύρει πλέον ακόμη αυστηρότερες κυρώσεις: πρόστιμα από 1.000 – 4.000 €, ανάλογα με το επίπεδο μέθης, συνοδευόμενα από αφαίρεση διπλώματος έως 10 έτη και σε σοβαρές περιπτώσεις, ποινική δίωξη ή φυλάκιση.

Η υπερβολική ταχύτητα, η συμμετοχή σε παράνομες “κόντρες” ή η μετακίνηση χωρίς άδεια διπλώματος ή κράνος, χαρακτηρίζονται πλέον ως αντικοινωνικές συμπεριφορές, με πρόστιμα που φτάνουν τα 8.000 €, αφαίρεση διπλώματος για έως 4 χρόνια και πιθανή ποινική δίωξη, μια σημαντική αύξηση συγκριτικά με τον προηγούμενο Κώδικα.

Η βάση της ψηφιοποίησης έρχεται να εντάξει κάμερες και αυτόματα συστήματα: η Τροχαία θα καταγράφει παραβάσεις, τα πρόστιμα θα σταλούν μέσω TAXISnet και gov.gr, ενώ η αφαίρεση διπλώματος ή πινακίδων θα γίνεται ψηφιακά, με δυνατότητα ένστασης εντός 7–10 ημερών.

Ο νέος ΚΟΚ εισάγει επίσης ρύθμιση μηδενικής ανοχής για οδηγούς και συνεπιβάτες, με πρόστιμα για μη χρήση ζώνης ασφαλείας ή κράνους. Οδηγός ή συνοδηγός παραβάτης καλείται να πληρώσει 350 € την πρώτη φορά, με κλιμακώσεις έως και 2.000 € για υποτροπές μέσα σε ένα χρόνο.

Έμφαση δίνεται και στα όρια ταχύτητας: διατηρείται το γενικό όριο των 50 km/h εντός κατοικημένων περιοχών έως την 1η Ιανουαρίου 2026. Από τότε, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική σήμανση, θα τεθούν 30 km/h σε στενούς αστικούς δρόμους (π.χ. κοντά σε σχολεία), 50 km/h στις λεωφόρους και 140 km/h στους αυτοκινητόδρομους. Η αυστηρή εφαρμογή τους συσχετίζεται με τη μείωση των θανατηφόρων τροχαίων.

Προβλέπονται επίσης δεσμεύσεις για οχήματα δημόσιας χρήσης, όπως ταξί, που πλέον υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες για τη λεωφορειολωρίδα, με πρόστιμα 150 € και περιοριστική χρήση μόνο για επιβίβαση-αποβίβαση.

Ο νέος ΚΟΚ θεσπίζει συστήματα βαθμολόγησης οδηγιών, κατηγοριοποιεί τις παραβάσεις ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητας και εισάγει αυξημένη προληπτική δράση, όχι μόνο κατασταλτική.

Χρήσιμες συμβουλές για προσαρμογή στον νέο ΚΟΚ

• Ενημερωθείτε αναλυτικά για τις αλλαγές και τα νέα πρόστιμα μέσα από την επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Μεταφορών ή τις ανακοινώσεις των αρμόδιων αρχών.

  
  

• Ελέγχετε τακτικά την ισχύ των δικαιολογητικών σας (άδεια, ασφάλεια, ΚΤΕΟ).

  
  

• Εφαρμόστε σχολαστικά τα όρια ταχύτητας και τηρείτε αποστάσεις ασφαλείας.

  
  

• Προσέξτε ιδιαίτερα στις διαβάσεις πεζών, τις νέες ρυθμίσεις για ποδηλατόδρομους και τους ειδικούς χώρους στάθμευσης ΑμεΑ.

  
  

• Μην ξεχνάτε ότι τα συστήματα ηλεκτρονικής διασταύρωσης παραβάσεων λειτουργούν ήδη σε αρκετές περιοχές η αυστηρότητα των ελέγχων είναι πλέον δεδομένη.

  
  

• Σε περίπτωση αμφιβολίας ή απορίας, απευθυνθείτε σε επαγγελματία εκπαιδευτή οδηγών ή νομικό σύμβουλο για διευκρινίσεις.